نشریه پژوهش‌های تربیتی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه‌ی عمیق ادراک دانش‌آموزان از حمایت معلم و شناسایی ویژگی‌ها و کنش‌هایی که به ادراک بالاتر حمایت معلم منجر می‌گردند، انجام شد. پژوهش در چارچوب رویکرد پدیدارشناسی و با روش تحلیل محتوای کیفی صورت گرفت. جامعه‌ی آماری کلیه‌ی دانش‌آموزان دختر پایه‌ی یازدهم شهر تربت‌حیدریه بودند. با روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس نمره‌ی مقیاس حمایت اجتماعی مالکی، دیمری و الیوت (2000)، 30 نفر از این دانش‌آموزان (15 نمره‌ی بالا و 15 نمره‌ی پایین) در گروه نمونه قرار گرفتند و داده‌ها با مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری شدند. بر مبنای یافته‌ها، دانش‌آموزان ویژگی‌های معلم حمایت‌کننده را در 9 طبقه‌ی «توانمندی در روابط انسانی»، «ویژگی‌های شخصیتی مناسب»، «نظارت و ارزشیابی مناسب»، «مهارت در تدریس»، «توانمندی در مدیریت کلاس»، «تعهد شغلی»، «راهنمایی و مشاوره دادن»، «توانمندی علمی» و «کمک به رشد همه جانبه‌ی دانش‌آموزان» مطرح نمودند و به ترتیب بر حمایت عاطفی، ابزاری، ارزیابانه و اطلاعاتی تأکید داشتند. نتایج نشان می‌دهند مهم‌ترین ویژگی معلمان حمایت‌کننده‌ از دیدگاه دانش‌آموزان «توانمندی معلم در روابط انسانی» است. همچنین، برای افزایش ادراک دانش‌آموزان از حمایت معلم لازم است معلمان از ویژگی‌های دیگری همچون «روابط مقتدرانه، تشویق و تنبیه مناسب، آرامش داشتن، برگزاری آزمون هماهنگ، مشاوره‌ی اخلاقی و برگزاری کلاس تقویتی» نیز برخوردار باشند.